Η λίμνη Ορεστιάδα και η πόλη της Καστοριάς είναι άρρηκτα δεμένες εδώ και πολλούς αιώνες.
Η λίμνη, υπολογίζεται ότι σχηματίστηκε πριν 10.000.000 χρόνια (κατά το Μειόκαινο) και η σημερινή μορφή της αποτελεί κατάλοιπο μιας παλαιότερης εκτεταμένης λίμνης με έκταση 164 τετραγωνικά χιλιόμετρα και βάθος που ξεπερνούσε τα 50 μέτρα.
Θεωρείται λίμνη καρστική, τεκτονικής προέλευσης με συνολική έκταση 28 τετραγωνικά χιλιόμετρα, μέσο βάθος νερών 4,40m και μέγιστο βάθος 8,50m.
Έχει χαρακτηριστεί ως τόπος ιδιαίτερου κάλλους από το Υπουργείο Πολιτισμού (1974) και έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο «NATURA 2000» καταχωρημένη με τον κωδικό GR1320001 καθώς και στον κατάλογο των σημαντικών περιοχών για τα πουλιά της Ελλάδας και της Ευρώπης (SRA).
Η λίμνη και η ευρύτερη περιοχή της είναι ένα πολύ σημαντικό φυσικό οικοσύστημα με ποικίλους και σπάνιους κατά θέσεις οικοτόπους που υποστηρίζουν μεγάλη βιοποικιλότητα στην οποία περιλαμβάνονται πολλά σπάνια και απειλούμενα είδη.
Πέρα από τον ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό ειδών πουλιών που φιλοξενεί, είναι η μοναδική φυσική λίμνη της Ελλάδας, στην οποία εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικής έκτασης παρόχθια δάση υδρόφιλων δέντρων, που συνιστούν σήμερα έναν από τους σπανιότερους οικότοπους του Ευρωπαϊκού χώρου.